29 czerwca br. Przewodnicząca Federacji ZZPKiS Agnieszka Lachcik wystąpiła na posiedzeniu (w formie wideokonferencji) Zespołu ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych RDS. Przedmiotem wystąpienia było zaprezentowanie wniosku FZZPKiS w sprawie podjęcia aktywnych działań na rzecz wzrostu niskich płac pracowników instytucji kultury oraz ustanowienia systemowych rozwiązań, mających na celu wyłączenie z płacy minimalnej wszelkich dodatków wynagrodzenia, zwłaszcza dodatków funkcyjnych.
Pracownicy instytucji kultury są jedną z najniżej opłacanych grup zawodowych, co skutkuje sukcesywnym pogarszaniem się ich sytuacji materialnej i finansowej. Większość osób zatrudnionych w bibliotekach, muzeach czy domach kultury zarabia na poziomie płacy minimalnej, w skład której dodatkowo wliczane są dodatki do wynagrodzenia (z wyjątkiem dodatku stażowego). Na chwilę obecną mediana bibliotekarzy wynosi 3 570 zł. brutto, co daje kwotę 2 763 zł. netto. Ustawowe wyłączenie dodatku funkcyjnego i specjalnego ( Art. 31 Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej) z listy składowych płacy minimalnej nie tylko wpłynie na poprawę wysokości zarobków pracowników instytucji kultury, ale też ureguluje i ujednolici sposób obliczania ich wynagrodzenia. Brak unormowanych przepisów prawnych na poziomie krajowym w tym zakresie powoduje występowanie różnic w obliczaniu wysokości uposażenia osób wykonujących pracę na tych samych stanowiskach w różnych bibliotekach publicznych czy muzeach. Jest to przejaw rażącej dyskryminacji i nierównego traktowania pracowników, świadczących ten sam rodzaj pracy.
Sytuację pogarsza fakt, że pracownicy instytucji kultury nie podlegają regulacjom prawnym dotyczącym pracowników sfery budżetowej czy pracowników samorządowych. W związku z tym nie otrzymują ani systematycznych podwyżek pensji, związanych z przyjmowanym każdego roku średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń, ani dodatkowego wynagrodzenia rocznego w postaci 13-tej pensji. Przy tak niskim pułapie wynagrodzeń stanowi to znaczący ubytek w budżetach domowych bibliotekarzy, muzealników i animatorów kultury.
Brak wewnętrznych regulacji płac dotyczących podwyżek wynagrodzeń przy równoczesnym dorocznym wzroście płacy minimalnej skutkuje drastycznym spłaszczeniem wynagrodzeń i w konsekwencji zrównaniem zarobków wszystkich zatrudnionych pracowników. W niektórych placówkach 90% załogi otrzymuje pensje w wysokości płacy minimalnej. Dochodzi do kuriozalnych sytuacji, w których wykwalifikowani, doświadczeni, pełni zapału i pełniący odpowiedzialne funkcje pracownicy merytoryczni zarabiają tyle co początkujący lub pracownicy obsługi. Z drugiej strony, jeśli sytuacja płacowa szybko nie ulegnie poprawie, z zawodu zaczną odchodzić wykształceni młodzi ludzie, którzy znajdą zatrudnienie w innych sektorach gospodarki. Proces ten już się rozpoczął i w niedługiej perspektywie czasu ulegnie wzmożeniu.
Pilną koniecznością staje się zmiana modelu kształtowania płac, zróżnicowanie stawek uposażenia w zależności od zaszeregowania, posiadanych kwalifikacji, umiejętności i ponoszonej na stanowisku pracy odpowiedzialności. Nakazem chwili jest przeciwdziałanie spłaszczaniu bardzo niskich wynagrodzeń. Starsi pracownicy powinni być nagradzani, a nie karani, za kompetencje oraz przekazywanie wiedzy i umiejętności, wynikających z posiadanego doświadczenia, młodszym.
Należy również podjąć starania mające na celu określenie statusu bibliotek publicznych prowadzonych przez samorządy. Potrzebne jest ustanowienie przepisów prawnych, które jednoznacznie określą wykaz stanowisk wraz z kategoriami zaszeregowania, warunki i sposób wynagradzania pracowników, oraz minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego.
Po omówieniu wniosku Federacji ZZPKiS, członkowie Zespołu ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych RDS podjęli decyzję o poparciu postulatu dotyczącego podjęcia aktywnych działań na rzecz wzrostu niskich płac pracowników instytucji kultury.
