Warszawa, 8.08.2022r.
W odpowiedzi na pytanie w sprawie dotyczącej kwestii udzielenia urlopu bezpłatnego członkowi Związku, wyjaśniam jak następuje.
Zgodnie z art. 174 § 1 kodeksu pracy pracodawca może udzielić urlopu bezpłatnego na pisemny wniosek pracownika. Udzielenie przez pracodawcę urlopu bezpłatnego pracownikowi na jego pisemny wniosek jest swoistą umową, w której pracodawca zobowiązuje się zwolnić pracownika z obowiązku wykonywania pracy przez określony czas, a pracownik rezygnuje z korzystania z prawa jej wykonywania w tym okresie[1].
Zgodnie z wyrokiem SN: „Wniosek pracownika o urlop bezpłatny powinien wskazywać czas trwania urlopu, co z jednej strony oznacza, że pracodawca bez uzgodnienia z pracownikiem nie może mu udzielić urlopu w czasie innym niż określony w jego pisemnym wniosku, z drugiej jednak – że do pracodawcy należy decyzja, czy udzieli urlopu w wymiarze oznaczonym przez pracownika, czy też w wymiarze krótszym”[2].
W przedmiotowej sprawie pracodawca zaakceptował wniosek o udzielenie urlopu bezpłatnego, w tym również termin jego rozpoczęcia i zakończenia (wyraził zgodę na urlop), a następnie zmienił termin rozpoczęcia urlopu bez uzgodnienia z pracownikiem. W związku z tym, należy stwierdzić, że pracodawca nie może jednostronnie udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego w czasie innym niż określony we wniosku. Pracodawca powinien był uzgodnić z pracownikiem warunki, na jakich ostatecznie dojdzie do udzielenia urlopu bezpłatnego. Udzielenie urlopu bezpłatnego na inny okres niż określony we wniosku pracownika może bowiem nie odpowiadać potrzebom pracownika. Zmiana terminu rozpoczęcia urlopu wymaga więc akceptacji pracownika.
Tym niemniej, pracownik nie może rozpocząć urlopu bezpłatnego, nie uzyskawszy wyraźnego oświadczenia woli pracodawcy w tym przedmiocie. Samowolne korzystanie z urlopu stanowi bowiem naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Pracownika obciąża powinność upewnienia się, czy urlop został mu w ogóle udzielony oraz w jakim rozmiarze, a w związku z tym, od kiedy może zaprzestać świadczenia pracy oraz kiedy powinien się zgłosić w zakładzie pracy w związku z zakończeniem urlopu[3].
Magdalena Kossakowska
radca prawny
[1] Jaśkowski K., Maniewska E., Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, Lex 2022.
[2] zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2003 r., I PK 559/02.
[3] zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2003 r., I PK 559/02.
