Zgodnie z treścią § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28.05.1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. nr 60 poz. 279 ze zm.) – dalej r.p.p.n., pracodawca zapewnia napoje (odpowiednio zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania pracy), w ilości zaspokajającej potrzeby pracowników, pracownikom zatrudnionym m.in.:
- w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25oC,
- przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10oC lub powyżej 25oC,
- przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,
- na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28oC.
Na podstawie § 4 § 5 r.p.p.n. szczegółowe zasady wydawania napojów ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – pracodawca po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.
Z powyższych norm nie wynika wprost nakaz udostępniania pracownikom wody butelkowanej, a jedynie dostęp do wody schłodzonej w przypadku wykonywania określonych prac lub występowania warunków atmosferycznych.
Z treści § 112 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tj. Dz.U. z 2003 r. nr 169 poz. 1650 ze zm.) – dalej r.o.w.bhp., pracodawca jest obowiązany zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych zapewnić oprócz wody, inne napoje. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Szczegółowe zasady zaopatrzenia w napoje pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych określają odrębne przepisy.
W myśl § 113 r.o.w.bhp. miejsca czerpania wody zdatnej do picia powinny znajdować się nie dalej niż 75 m od stanowisk pracy, a zbiorniki, przewody i miejsca czerpania wody powinny być zabezpieczone przed zanieczyszczeniem lub zakażeniem. Czerpanie wody ze zbiorników powinno odbywać się wyłącznie z zaworów czerpalnych. Miejsca czerpania wody nienadającej się do picia powinny być oznakowane zgodnie z Polską Normą.
Zatem jakość wody czerpanej z kranu musi odpowiadać wymogom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7.12.2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. poz. 2294).
W związku z tym uznać należy, że wobec tak sformułowanych norm prawnych po stronie pracodawcy nie występuje kategoryczny obowiązek zapewnienia pracownikom wody butelkowanej, a skoro tak, należy założyć, że dostęp do wody kranowej z zapewnieniem możliwości jej przefiltrowania i schłodzenia, wypełnia wymogi określone prawem.
Natomiast pracodawca powinien skonsultować tę kwestię z właściwym miejscowo oddziałem Państwowej Inspekcji Pracy, aby inna wykładnia ww. norm nie doprowadziła do jego późniejszej odpowiedzialności.
Sporządził – Krzysztof Lisowski
